Film Recensie: Rain man

In 1988 was autisme nog geen hele bekende stoornis. De film 'Rain man' maakte daar verandering in, maar zorgde ook voor vooroordelen.

Het verhaal: Als Charlie's vader overlijdt erft hij alleen maar een rozentuin en een oldtimer. Hij komt er achter dat een veel groter deel van de erfenis naar zijn broer gaat. Eerder wist Charlie niet eens dat hij een broer had.
Als Charlie zijn broer Raymond ontmoet wordt hem vertelt dat Raymond autistisch is en in zijn eigen wereldje leeft. Hoewel Raymond de moeilijkste wiskundige vraagstukken kan oplossen heeft hij geen idee hoe hij met geld om moet gaan.
Charlie vind het daarom belachelijk dat Raymond al dat geld geërfd heeft en ontvoert hem uit zijn verzorgingstehuis. Hij wil hem meenemen naar L.A, maar omdat Raymond niet in het vliegtuig durft komt hen een lange autoreis tegemoet waarin ze elkaar beter leren kennen.

Autisme in de film
De film Rain man geef duidelijk een voorbeeld van iemand met klassiek autisme weer. Dit hebben ze zeker mooi in kaart gebracht. Rain man laat een aantal duidelijke kenmerken van de stoornis zien en zorgt voor een goed beeld hiervan Het is mooi om te zien hoe Charlie steeds meer om zijn broer begint te geven, ondanks zijn autisme.
Ook vind ik dat Dustin Hofman het heel goed gespeeld heeft. Het lijkt mij niet makkelijk om iemand te spelen die zo een erge vorm van klassiek autisme heeft. Toch komt het heel overtuigend over.
Tom Cruise speelt ook goed. Er zijn wel eens vooroordelen geweest over zijn prestaties maar ik vind dat hij het erg goed gedaan heeft. Beide rollen vind ik goed gecast.

Vooroordelen
Er is echter één minpunt aan de film, hoewel ik betwijfel wel deels of ik dit wel echt een minpunt kan noemen. De film zorgt er namelijk voor dat er vooroordelen zijn ontstaan over autisme. Mensen gaan door deze film denken dat je met autisten niet normaal kunt communiceren, maar dat ze wel bijzonder slim zijn. Dit geld echter niet voor elk persoon met autisme. Ze zijn namelijk allemaal totaal verschillend. Tekortkomingen en kwaliteiten liggen voor elke autist op een andere plek. Raymond uit de film heeft een bijzonder extreme vorm van autisme waarbij communiceren met veel moeite gaat. Dit geld echter niet voor elk persoon met klassiek autisme, iets wat een aantal mensen wel zijn gaan denken.
Wat ik probeer te zeggen is dat de film Rain man voor verwarring zorgt over het begrip autisme. Maar echt een fout in de film is het niet, het geeft namelijk wel een heel goed voorbeeld weer. Het enige wat ze misschien hadden kunnen doen is ergens in de film de diagnose over autisme duidelijk beschrijven zodat mensen weten wat autisme is en dat ze zo minder snel gaan vooroordelen.

Al met al blijft Rain man een bijzonder mooi verhaal over een band tussen broers die zich langzaam opbloeit. Ook is het de film gelukt om ons een goed en mooi voorbeeld te geven.


Bekijk hier de trailer:

Kenmerkend gedrag

Om jou een goed beeld te geven over autisme hebben wij een aantal kenmerken verzamelt die over het algemeen kenmerkend zijn aan autisme. Deze kenmerken moeten niet te letterlijk genomen worden. Elk persoon met autisme is anders en heeft andere vaardigheden en tekortkomingen.. Dit zijn gewoon een aantal voorbeelden die u een beeld kunnen geven van autisme.

Ook is het belangrijk om van te voren te weten dat de kenmerken afhangen van het soort autisme dat het persoon heeft en van de leeftijd.

Ruimtelijk inzicht
Mensen met autisme hebben vaak een goed ruimtelijk inzicht. Taal en spelling vinden ze meestal een stuk moeilijker. Ook spreekvaardigheid kan slecht zijn. Vooral in de jonge jaren.

Contact met anderen

Mensen met autisme hebben vaak moeite met het leggen van contacten. Een persoon met autisme kan bijvoorbeeld moeite hebben met het aankijken van mensen. In plaats van dat ze oogcontact maken kijken ze om hun heen of naar de mond van het persoon. Hierdoor missen ze een deel, namelijk de gezichtsuitdrukking van het persoon waarmee ze praten. Dit zorgt ervoor dat ze sarcastische opmerkingen bijvoorbeeld verkeerd kunnen worden opgevat.
Verder vinden mensen met autisme het moeilijk om zich te interesseren in anderen of om zich te verplaatsen in anderen. Daarbij vinden mensen met autisme het moeilijk om te gaan met emoties. Zowel bij zichzelf als bij anderen. Ze zien ze soms niet, of weten niet wat ze betekenen.

Overzicht

Ook hebben mensen met autisme vaak geen goed overzicht over situaties. Vooral in onbekende situaties is dit een probleem.

Verder is het stellen van prioriteiten lastig en hebben mensen met autisme vaak een overgevoeligheid voor prikkels. Dit kunnen zowel lichamelijke (aanrakingen), als geestelijke zijn (geluid, troep).

Vaak is het een chaos in het hoofd van mensen met een autistische beperking, plannen is dan ook moeilijk. Autisten hebben hier namelijk geen overzicht over. Dit word vervolgens te veel waardoor er dingen mis kunnen gaan.

Beperkte interesses
Mensen met autisme hebben vaak maar een beperkt aantal interesses. Bij veel van deze mensen is het zo dat ze eigenlijk maar in één ding echt geïnteresseerd zijn. Hier draait dan meteen ook hun hele leven om, en weten ze dan ook alles over.
Doordat deze kinderen op het gebied dat hun interesseert zoveel weten lijken ze soms heel erg slim, en dat zijn ze dan ook wel. Maar dan echt heel beperkt in dat onderwerp waar ze geïnteresseerd in zijn. Daarom is het voor iemand met autisme ook heel erg belangrijk dat hij werk verricht waar in hij dus zo erg geïnteresseerd is.

Fantasie
Sommige mensen en kinderen met autisme hebben moeite met het uit elkaar houden van fantasie en werkelijkheid. Anderen hebben echter meer moeite met het verbeelden van dingen. Ze zijn te realistisch. Dit kan je bijvoorbeeld merken als een autistisch kind vader en moedertje moet gaan spelen. Dit kind vind dit namelijk heel moeilijk en speelt liever op een andere manier. Een manier waarbij geen verbeelding hoeft plaats te vinden.

Dit zijn een aantal algemene kenmerken van het autisme. Het zijn er echter nog veel meer. Hopelijk heeft deze blogpost duidelijk weergeven hoe iemand met autisme ongeveer denkt.

Soorten autisme

Er zijn dus een aantal soorten autisme die in het autismespectrum staan.
Het is voor ons alleen een beetje lastig te bepalen welke dat nou precies zijn.
De ene bron zegt dat ADHD er wel bijhoort, de andere bron zegt dat het Syndroom van Rett er ook nog een is.

Voor ons PWS is het best lastig over welke soorten we dan een hoofdstuk moeten maken.
Daarom hebben we als het ware de 'basissoorten' als hoofdstukken gemaakt.
Daaronder zien wij:
- PDD-NOS
- Klassiek Autisme (syndroom van Kanner)
- Syndroom van Asperger

Er is heel erg veel informatie over deze soorten autisme te vinden, al is 99.99% van die informatie allemaal hetzelfde.
Hieronder wat basisinformatie over deze drie soorten van autisme.

PDD-NOS

PDD-NOS staat voor Pervasie Developmental Disorder – Not Otherwise Specified. In het Nederlands kun je zeggen: een in alles doordringend ontwikkelingsstoornis. Hiermee bedoelen we een ontwikkelingsstoornis die in alle gebieden van de hersenen zit, in alle twee de delen van de hersenen dus. Dat zie je dan terug in gedrag en emotie, maar ook in motoriek.

Een lange tijd geleden, rond 1980, werd voor het eerst de term PDD-NOS gebruikt. Daarvoor was wel al de term PDD gebruikt, maar dat had niet echt een oorsprong. De term werd gebruikt voor mensen die hetzelfde als autisme leken te hebben, maar omdat het net iets anders was kregen ze PDD-NOS toegewezen. Voor PDD-NOS zijn geen duidelijke richtlijnen. Het enige dat zeker duidelijk is, is dat er een achterstand of beperling is in de sociale interactie. Eigenlijk is PDD-NOS een soort reststoornis. Er word namelijk bij onderzoeken bepaalde soorten autisme uitgesloten, en andere pervasieve stoornissen. Als het het geval is dat die soorten worden uitgesloten, krijgt de persoon PDD-NOS toegwezen.

 

Klassiek autisme (Syndroom van Kanner)

Deze stoornis is vernoemd naar de Oostenrijkse-Amerikaanse kinderpsychiater Leo Kanner.

Hij was de eerste die bepaalde gedragingen bij kinderen ging onderzoeken. Bij deze stoornis zijn er bepaalde achterblijvingen op drie gebieden te herkennen: sociale contacten, ontwikkeling in communicatie en taal, en gedragsontwikkeling. De oorspronkelijke naam voor het Syndroom van Kanner was 'early infantile autism', ofwel vroeg kinderlijk autisme.

Syndroom van Asperger

Ook mensen met dit syndroom hebben last van bepaalde beperkingen in de sociale interactie. Er is een groot verschil met de ander soorten autisme. Mensen met het syndroom van Asperger hebben namelijk vaak geen beperking in de spraak ontwikkeling. Ze hebben vaak een grote woordenschat en kunnen hele moeilijke woorden gebruiken.

Deze stoornis is vernoemd naar de Oostenrijkse kinderarts Hans Asperger. Zowel Asperger als Kanner gebruikten het woord 'autisme' in hun onderzoeken. Meneer Asperger was zelf erg geïnteresseerd in deze door hem gevonden stoornis, omdat hij ontdekte dat hij als kind zelf ook wat van deze dingen in zich had.

Mijn ervaringen - Ilse

Net als Romy en heel veel andere mensen heb ik ook ervaringen met autisme. Om mij heen leven dan ook een aantal mensen met deze communicatieve stoornis. Waaronder mijn broertje.

Ik merk aan mijn broertje dat hij duidelijk anders is, alles moet dan ook anders en het liefst op zijn manier. Op een vrije dag heeft hij dan ook een vast ritueel.

In dit ritueel vallen een aantal dingen op waar ik soms verstelt van sta. Als hij op de computer Minecraft (zijn favoriete spelletje) aan het doen is, komt hij heel veel Engels tegen. Met zijn 11 jaar spreekt hij dan inmiddels dan ook verbazingwekkend goed Engels. En als wij dan later een actiefilm kijken dan herkent hij elk pistool, of soms ook een verhaal uit de geschiedenis erbij. Op gebieden waarin hij geïnteresseerd is, onthoud hij echt alles!

Soms is het lastig om samen met mijn broertje in een huis te wonen. Soms ben ik gewoon geneigd dingen tegen hem te zeggen die hij niet helemaal goed op zou kunnen vatten. Dit zou voor problemen kunnen zorgen, en hoewel ik dit weet, moet ik het  soms gewoon zeggen. Het gevolg is een blik van mijn moeder die daarna mijn opmerking ompraat.

Mijn broertje is dus geïnteresseerd in geschiedenis en in oorlogen. Hij weet verbazingwekkend veel, leeft voor deze onderwerpen. Dit is een kenmerk dat bij meerdere mensen met een autistische beperking voorkomt. Dit zie ik dan ook terug in andere mensen.

Ik heb dus zeker ervaringen met autisme. Het is een interessante stoornis, met zowel voordelen als nadelen.  Daarom wou ik er ook meer over weten, en doen we er nu ons PWS over. Hierdoor leer ik ook gelijk mijn broertje beter te begrijpen.

Groetjes, Ilse

Interview ambulante begeleider Kentalis

‘Soms denk je een oplossing te hebben, maar dan ontstaat er toch weer iets nieuws’

Vrijdag 26 oktober hadden wij een interview met Ilse Derksen, ambulant begeleider werkende bij Kentalis.

Kentalis wil haar klanten de beste zorg en het beste onderwijs bieden. Hiervoor hebben ze vele scholen en begeleiders die kinderen met communicatieve problemen proberen te helpen.

Mevrouw Derksen is een ambulant begeleider en probeert onder andere onze school goed te laten weten hoe we het best kunnen omgaan met kinderen met communicatieve problemen. Ze vind dit erg leuk om te doen: ‘Je ziet in eerste instantie dat het eerst heel moeilijk was, en dat het door onze hulp echt veel beter gaat, dat de andere kinderen en leraren het kind met een autistische beperking beter begrijpen hoe het met het kind gaat.’

Ook vind mevrouw Derksen autisten heel speciaal: ‘je bent altijd op zoek naar wat diegene nodig  heeft om goed te kunnen leren en functioneren. Soms denk je een oplossing te hebben, maar dan ontstaat er toch weer iets nieuws.’

‘Er is niet één standaard plaatje, iedereen is anders, zo ook autisten. Sommige jongeren hebben heel veel moeite om te begrijpen wat iemand bedoelt. Hun hersenen interpreteren een vraag bijvoorbeeld dan net iets anders als dat die bedoelt is. Het is dan bijvoorbeeld moeilijk een antwoord te vinden op een vraag omdat ze die niet begrijpen.
Anderen vinden het heel moeilijk om zich aan dingen te houden, en kunnen moeilijk zelf een vraag stellen.

Anderen hebben weer dat ze moeite hebben om zich in te leven in andere mensen, dat ze zo in hun eigen wereldje zitten dat ze moeite hebben om te begrijpen hoe het kan dat andere mensen elkaar zo goed begrijpen. Dat zijn een paar voorbeelden van situaties hoe mensen met een autistische stoornis kunnen zijn.’

Aangezien elk kind anders is, moet elk kind ook anders geholpen worden. Voorbeelden van dingen die ze doet is het helpen met plannen, het helpen met het voorbereiden van een opdracht of met mensen op het MBO, helpen met het voorbereiden op een stage.

Ook helpt mevrouw Derksen de leraren, ze licht ze in hoe ze het beste met het kind om kunnen gaan. ‘Alle docenten weten hoe ze die leerling het beste kunnen begeleiden. Als ze weten hoe de handleiding van die leerling is, dan gaat die leraar even langs bij de leerling voor een kort gesprekje. De leraren moeten ook van tevoren goed vertellen als er iets anders gebeurt dan dagelijks, bijvoorbeeld met een sportdag. De mentor moet goed vertellen wat ze kunnen verwachten en mee moeten nemen.’

Verder kan het volgens mevrouw Derksen enorm helpen als de leerlingen op de school begrip hebben voor de kinderen met autistische beperkingen.

‘Als er zo iemand naast je zit kun je kijken of je deze persoon ergens mee kunt helpen. Vooral als diegene niet zoveel zegt en een beetje voor zich uitstaart.’
Mensen met een autistische beperking kunnen soms erg eenzaam zijn. Juist daarom is het goed om zo iemand af en toe te helpen.

Binnen een familiesituatie kunnen dingen soms anders werken dan op school. Iedereen kent elkaar en weet over het algemeen van de beperking van het kind met de autistische stoornis af. Hoe het er echter verder aan toe gaat hangt natuurlijk ook heel erg af aan de familie. Toch is er een ding dat in bijna elke familie belangrijk is, structuur. 

‘De familie moet duidelijk maken wat de dag brengt en hoe de dag eruit gaat zien. Kinderen met een autistische beperking moeten weten wat ze kunnen verwachten, zodat ze niet in de stress kunnen raken. Dat helpt heel erg veel bij autisten. Een soort van vaste dagindeling hebben.’

We vroegen mevrouw Derksen vervolgens of er een groot verschil is tussen oudere en jongere autisten: ‘Ja, dat verschil is er. Iemand die wat ouder is heeft vaak langer begeleiding gehad, en heeft dus meer zicht op zijn eigen stoornis en hoe hij daarmee om moet gaan. Iemand die jonger is heeft vaak meer nieuwe problemen, maar naarmate diegene ouder wordt, worden oudere problemen weer afgesloten. Autisme gaat niet over, maar je kan er voor jezelf wel meer begrip voor hebben en er beter mee omgaan naarmate je ouder wordt.’

‘De oorzaak van autisme is niet te bepalen. Als we dat wisten zou het voor iedereen veel makkelijker zijn om oplossingen te zoeken. Wat wel zo is, is dat we zien dat het in veel families voorkomt. Er lijkt dus wel een genetische link te zijn. Er is al heel veel onderzoek naar gedaan, en dat zal altijd zo door blijven gaan.’

Autisten hebben veel moeite met een aantal dingen, maar ze hebben ook heel veel speciale kwaliteiten. Zo kunnen ze zich heel goed aan afspraken houden, kunnen secuur werken en hebben veel humor. Met hun vele kwaliteiten kunnen ze dus heel goed functioneren in onze samenleving: ‘Het is wel heel belangrijk dat ze een goede taak krijgen die bij hun hoort. Ze hebben moeilijke kanten, maar natuurlijk ook hele goede kanten. Ieder persoon heeft zijn kwaliteiten, dus als iemand een ding heel goed kan, moet hij daar een baan voor krijgen. Er moet veel begrip zijn, en natuurlijk ook hele goede begeleiding.’

Mijn ervaringen - Romy

Ervaringen met mensen met autisme heb ik niet zoveel.

Ik heb wel twee achterneven die een vorm van autisme hebben. Welke, geen idee. Ik ken hun eigenlijk niet persoonlijk. Een aantal jaar geleden hadden we een familiereünie, waar zij natuurlijk ook bij waren. Dat was volgens mij de eerste keer dat ik hun echt voor het eerst ontmoette. Dat stelde maar weinig voor, het was een handje schudden en meteen waren ze weer weg. Er volgde geen gesprek of iets dergelijks, ik heb ze de hele tijd alleen een beetje met hun ouders zien hangen en andere directe familieleden zien kletsen. Misschien is dat wel zoiets wat je kunt herkennen in autisme. Niet zo goed contact kunnen leggen, een beetje behoedzaam zijn.

Verder heb ik alleen een beetje ervaring met het broertje van Ilse, maar dat is ook minimaal. Ilse vertelt altijd redelijk veel over haar broertje, wat ik heel interessant vindt om te horen, omdat ik dat zelf niet in mijn directe omgeving meemaak. Ik weet nog dat ze een keer vertelde, toen ik haar nog niet zo lang kende, dat haar broertje echt ‘obsessed’ is met geschiedenis, en dat hij daar echt uren over kan vertellen. Een tijd daarna kwam ik bij haar thuis, maar gek genoeg merkte ik eigenlijk helemaal niet zoveel van de stoornis waar haar broertje mee te kampen heeft. Misschien kwam dat wel omdat het pas de eerste keer was dat ik hem ontmoette. Die keer was hij nog een beetje verlegen, wat eigenlijk vrij logisch is. Die keren dat ik daarna bij Ilse thuis kwam waren eigenlijk niet heel anders. Hij werd wel wat minder verlegen.

Dat zijn eigenlijk de ervaringen die ik heb met autisme…

Ik hoop dat er nog meer leuke ervaringen komen, omdat ik het heel interessant vindt.

Groetjes, Romy

Autisme in het algemeen

Autisme algemeen

Deels nog ter introductie van onze blog wat basisinformatie over autisme. In deze blog houden we het begrip vrij beperkt zodat mensen die nog weinig of niks er over weten zich kunnen informeren. Later zullen we nog wel dieper ingaan op autisme.

Autisme is een "pervasieve ontwikkelingsstoornis" in de hersenen. Klinkt misschien wat ingewikkeld om mee te beginnen. Om het daarin wat makkelijker te maken kun je het ook een diep doordringende ontwikkelingsstoornis noemen dat zich kenmerkt aan problemen bij sociale interactie, communicatie en herhalend gedrag.

Persoonlijk kennen wij maar een paar mensen met een autistische beperking, maar bij deze personen herkennen wij dit wel terug.

Een voorbeeld van een eigenschap van iemand met een autistische beperking is de ‘angst’ voor nieuwe dingen. Dit kan al een tafel zijn die opeens op een andere plek staat, of een doordeweekse dag waarop een kind iets bijzonders gaat doen op school. Dit soort situaties kunnen vooral als ze onverwacht komen voor problemen zorgen. Deze persoon weet zich hierbij niet zo goed meer een houding te geven en wat hij of zij moet doen. Dit kan zorgen voor veel stress.

Dit voorbeeld kenmerkt zich dan natuurlijk niet aan ieder persoon met een autistische beperking. Iedereen is anders, zo ook elke autist.

Zo heb je bijvoorbeeld mensen met een autistische beperking die gewoon heel onopvallend kunnen functioneren in de samenleving. In eerste instantie heb je dan ook helemaal niet door dat deze persoon anders is. Dit kun je dan ontdekken als je deze persoon beter leert kennen of bijvoorbeeld wanneer je achter het verhaal over de beperking van deze persoon komt.

Er vallen meerdere soorten onder ASS (Autisme Spectrum Stoornissen).

Vaak denken mensen dat er heel veel van zijn, maar officieel zijn er maar drie soorten. Dit zijn namelijk: het syndroom van Kanner (klassiek autisme), PDD-NOS en het syndroom van Asperger. Deze drie soorten zijn heel verschillend.

Eigenlijk is het nog onduidelijk waar autisme vandaan komt, maar het is wel al vrijwel zeker dat het voor 80-90% genetisch bepaald is. Het aantal mensen met een vorm van ASS in Nederland groeit. Dat is natuurlijk logisch, omdat het aantal Nederlandse inwoners per jaar ook toeneemt. Ook komt dit doordat diagnoses veel sneller bepaalt worden en doordat het in de maatschappij de laatste jaren zwaarder en moeilijker geworden is.